Van kindsbeen af voel ik met aangetrokken tot de buitenlucht. Het kriebelen van het lange gras van het veld naast ons huis onder mijn oksels, de prachtige bloemen in onze tuin, de verkoelende bries in het bos, de wilde natuur. De speelse ronde vormen, de schoonheid van het groen.
Het is je vast ook al opgevallen. Recht en strak is in de natuur ver te zoeken. En hoewel ik, als notoir natuur- en groenteliefhebber droomde van eigen groenten uit de tuin, had ik toch weinig met de traditionele groentetuin. Alles in strakke rechte lijnen. Het is vast wel praktisch om je tuin zo in te richten. Maar mijn oog wil ook wat...
Dit was was me bij onze eerste kennismaking aantrok. De mooie ronde vormen die je vaak terugvindt in permacultuur. Een vorm van zelfvoorzienend leven dat veel meer in harmonie is met de natuur. Met hoe het in het écht is. Pas later, toen ik meer opzoekwerk ging doen, wist ik dat ook de andere principes van permacultuur een bijzondere aantrekkingskracht op me hadden. Het voelde alsof alles op zijn plek viel.
Een van de eerste boeken die ik over permacultuur in handen kreeg, was "Permacultuur in je moestuin" van Christopher Shein en Julie Thompson. Dit Amerikaanse boek werd vertaald door Lucas Brouns en Maranka Spoor en aangepast aan het klimaat in België en Nederland. Het is een erg toegankelijk en praktisch boek. In het boek kom je meer te weten over het waarom van permacultuur, de basistechnieken, over hoe je de tuin ontwerpt en over vruchtbare aarde. Verder krijg je een mooi overzicht van mogelijke planten in de tuin en omschrijven de auteurs hoe je zaad kan winnen uit je planten. Het is met andere woorden een goede basis om te starten met je eigen tuin. Bovendien staat het boek boordevol kleurrijke foto's die je alvast doen wegdromen.
In deze blog neem ik je graag mee naar de ontwerpprincipes van permacultuur die in het boek zijn omschreven. Ze zijn ontleend aan David Holgrem een van de grondleggers van permacultuur.
Observeer en reageer
Voor je begint aan het ontwerp van je tuin, kan je die best een jaartje observeren. Op welke plaatsen heb je veel zon, waar heb je eerder schaduw? Zijn er plekjes waar je een prachtig uitzicht hebt en wil behouden? Zijn er lelijke stukjes die je wil verbergen? Welke dieren komen er in je tuin en waar waait de wind het hardst? Welke grondsoort heb je? Pas als je een antwoord hebt op deze vragen, kan je beginnen met het ontwerp.
Vang energie en sla hem op
We kunnen er moeilijk onder uit. Het weer wordt steeds extremer. Droge zomers zijn geen ver-van-mijn-bedshow meer. Het is daarom interessant om, waar het mogelijk is, water op te slaan in een regenton of om overtollig water dmv een wadi terug in de grond te laten sijpelen. Ook een serre kan energie van de zon vangen en bundelen. Zo kan je veel planten al wat vroeger in het jaar zaaien of zon minnende planten gelukkig maken.
Zorg voor resultaat
Om het met de woorden van een van David Holmgren te zeggen: "Op een lege maag kan je niet werken". Dankzij (en niet ondanks) een goede voedselproductie stijgt de biodiversiteit in de moestuin. De bodemvruchtbaarheid neemt toe en er is meer fotosynthese.
Accepteer feedback en doe aan zelfregulering Zelfs een goed doordacht plan van je tuin lukt niet altijd. Soms zijn er stukjes in je tuin die niet groeien zoals je het had gewild. Dat is niet erg, vecht er niet tegen. Maar herbeplant of verbeter de bodemkwaliteit waar de grond verarmd is geraakt.
Gebruik en waardeer de geschenken van de natuur
De geschenken die de natuur ons biedt, zijn eindeloos. Een boom schenkt je vruchten, noten, zaden, bouwmateriaal, brandstof, schaduw, windluwte, ze filtert de lucht en maakt zuurstof. Kortom, we kunnen niet zonder. In de permacultuur is het respect voor de cadeaus die de natuur ons geeft groot.
Afval is voedsel
In de natuur bestaat er geen afval. En dit principe is is overgenomen door permacultuur. We filteren en hergebruiken grijs water uit de keuken en badkamer. Groenafval wordt opnieuw gebruikt als voeding voor de planten. Enz...
Ontwerp van patroon naar detail
Wil je de bomen door het bos blijven zien? Ontwerp je tuin dan net als een spin haar web maakt: eerst de hoofdlijnen en vul daarna het raamwerk in. Je kan patronen uit de natuur gebruiken om je tuin te structureren. Zo kunnen spinnenwebben of slakkenhuizen een inspiratie zijn.
Multifunctionaliteit
Elk element in de tuin vervult meerdere functies. Zo kan je van een kersenboom niet alleen eten. Insecten bestuiven de bloesem. Vogels smullen van de kersen en laten de pitten vallen. Vogels eten slakken, enz...
Kies kleine en langzame oplossingen
Als je op zoek bent naar een tuin die heel snel veel opbrengst heeft, kies je beter niet voor permacultuur. Dankzij de biodiversiteit zal je dan wel veel opbrengst hebben, de tuin heeft wel wat tijd nodig om te groeien. Als je bij het begin even geduld hebt en goed observeert, kunnen de ontwikkelingen uiteindelijk veel sneller gaan. Het gaat niet om goed of fout, maar je wordt omringd door ontelbare mogelijkheden.
Cultiveer diversiteit
Een tuin met veel verschillenden soorten planten is veel minder kwetsbaar dan een tuin met veel van hetzelfde. Als er een plaag of ziekte je tuin belaagt, tast die maar een klein stukje van je oogst aan. Zo ben je minder kwetsbaar voor klimaatverandering en andere ecologische uitdagingen.
Reageer op veranderingen Een tuin is voortdurend in verandering. De grond wordt gezonder, fruitbomen groeien en geven meer schaduw, er komen nieuwe dieren in de tuin, het ene jaar groeit een plant goed, het andere jaar gaat het wat minder. Het is de kunst om met de veranderingen mee te bewegen en er niet tegen te vechten.
Wil je graag meer te weten komen over permacultuur? Dan kan ik je zeker dit boek aanraden. Koop het via deze link of snel naar een bibliotheek in de buurt.
-XXX-
Comments